"Kobiety Holocaustu" Zoe Waxman

Tytuł: Kobiety Holocaustu

Autor: Zoe Waxman

Wydawnictwo: Wydawnictwo Poznańskie

Przekład: Joanna Bednarek

Ilość stron: 287

„Kobiety Holocaustu” to kolejna pozycja Wydawnictwa Poznańskiego po „Dzieciach Aspergera” po którą sięgnęłam. Do końca nie wiedziałam czego mogę spodziewać się po tej książce. Jednak nie zawiodłam się.

„Kobiety Holocaustu” nie są wspomnieniami kobiet, które ocalały okres zagłady. Książka ma charakter badawczy, autorka rozpatruje II wojnę światową pod  względem płci. Dla autorki przedmiotem badań są doświadczenia kobiet z tego okresu.

„ Próba opisana doświadczeń kobiet podczas Zagłady nie jest czymś, za co trzeba przepraszać; co więcej, chciałabym zakończyć tę książkę wezwaniem, by odtąd każda historia Zagłady uwzględniała płeć jako narzędzie analizy. By uniknąć ujmowania Żydów i żydowskich ofiar nazizmu jako monolitu, musimy zrozumieć, jaką rolę odgrywała płeć zarówno dla podmiotowości samych ofiar, jak i dla Zagłady”

„Kobiety Holocaustu” podzielone są na cztery rozdziały, w których poznajemy przeżycia kobiet w getcie, w ukryciu, w obozach koncentracyjnych i po wojnie.  Żaden z nich nie był dla kobiet ani łatwy ani łaskawy. Kobieta w oczach Żydów miała zajmować się domem i dziećmi, to było ich główne zadanie. Miały one to wpajane od dzieciństwa, toteż gdy znalazły się w nowej rzeczywistości trudno było im się odnaleźć. Mieszkając w getcie  próbowały za wszelką cenę stworzyć namiastkę domu, bezpieczeństwa. Różnymi sposobami zdobywały jedzenie, dbały o dzieci, wszystko, aby wypełniać to czego były nauczone. Wielokrotnie okazywało się, że kobieta była silniejsza od mężczyzny i to ona przejmowała na siebie cały ciężar rodziny. Dla dobra dzieci, potrafiły je oddać do obcych ludzi, aby tylko ocalały. Po wojnie ślad wszelaki zaginął po takich dzieciach i matki musiały żyć ze świadomością, że gdzieś tam być może jest ich dziecko, Macierzyństwo dla kobiety to największy dar, jednak w czasach Zagłady okazywało się również przekleństwem. Nie mogły zachodzić w ciążę, rodzenie dzieci było powiązane ze śmiercią. Trafiając do obozów koncentracyjnych w ciąży bądź z małymi dziećmi trafiały od razu do komór gazowych. Kobiety, którym udało się ukryć ciąże bardzo często stawały się obiektem doświadczalnym dla niemieckich lekarzy. Bardzo często kobiety musiały wybrać między swoim życiem, a życiem noworodka. Nie były to oczywiście łatwe wybory.

„  Po przybyciu do obozu koncentracyjnego kobiety miały mniejsze szanse na przeżycie początkowej selekcji. Te, które były w ciąży lub z małymi dziećmi, bądź te, które uznano za niezdolne do ciężkiej pracy, posyłano prosto do komór gazowych. Płeć stanowiła więc czynnik decydujący o życiu i śmierci”

Każdy w tym trudnym okresie radził sobie jak potrafił, poprzez kradzieże, kombinowanie czy nawet prostytucje. Kobiety musiały dokonywać wielu wyborów, chociaż czy tak naprawdę w ogóle miały jakikolwiek wybór? Po wyzwoleniu obozów koncentracyjnych kobiety za wszelka cenę próbowały wrócić do swoich celów, czyli prowadzenia domu i macierzyństwa. Bardzo szybko były zawierane małżeństwa, aby rodzić dzieci i odbudowywać narodowość Żydowską. To dla nich też nie było łatwe, gdyż bardzo często poprzez doświadczenia w obozach koncentracyjnych nie mogły mieć dzieci.  Próbowały znowu odnaleźć się w nowej rzeczywistości.

W czasach Zagłady kobiety pozbawiane były człowieczeństwa, stawały się przedmiotem, bardzo często seksualnym. Musiały znosić nieprzyjemne uwagi na temat swojego ciała, poddawane były badaniom fizycznym, stanowiły obiekty doświadczalne. Pozbawiane były swojej godności, aby nie miały woli walki. Nie dość, że kobiety musiały znosić wiele, to były również potępiane za swoje zachowanie przez ortodoksyjnych Żydów. Z każdej strony ataki.

„Kobiety Holocaustu”  to bardzo ciężka książka, pokazująca czasy Zagłady z perspektywy kobiety. Bardzo często pomijanej, gdyż o intymne aspekty kobiet trudno pytać i ciężko je uwzględniać w badaniach. Autorka pokazuje, że kobieta, podobnie jak mężczyzna wiele przeżyła w czasach Zagłady i nie powinno się umniejszać jej roli. Kobieta tak samo walczyła o przetrwanie, podejmowała nieraz trudne wybory po to aby przeżyć. Nie powinno się oceniać kobiet z tamtych czasów, tylko starać się je zrozumieć i coraz więcej o nich mówić.

Moim zdaniem „Kobiety Holocaustu” dają nam obraz, na pewno nie pełny, doświadczeń kobiet żyjących pod rządami nazizmu. Autorka w głównej mierze skupia się na kobietach, na żydówkach, ale należy pamiętać, ze podobne doświadczenia miały też inne kobiety. Książka daje jasny przekaz, że należy słuchać kobiet i ich wspomnień z tamtych czasów.

„Kobiety Holocaustu” to książka, która skłania do refleksji, daje do myślenia i pozwala spojrzeć na czasy II wojny światowej oczami kobiety.

Moja ocena 8/10.